وکیوم تراپی زخم که به آن درمان با فشار منفی (NPWT) گفته میشود، یکی از روشهای نوین مراقبت از زخمهای مزمن و دیرترمیم است. در این روش، با استفاده از یک پانسمان مخصوص و دستگاه مکش، فشار منفی کنترلشدهای روی زخم ایجاد میشود که به خارج شدن ترشحات اضافی و کاهش التهاب کمک میکند. نتیجه این فرآیند، فراهم شدن شرایط مناسبتر برای خونرسانی، رشد بافت جدید و جمع شدن تدریجی لبههای زخم است. وکیوم تراپی معمولاً برای زخم بستر، زخم دیابتی، زخمهای جراحی باز و برخی زخمهای تروماتیک بهکار میرود. این درمان بهتنهایی جایگزین مراقبتهای پزشکی نیست، اما در کنار دبریدمان، کنترل عفونت و پانسمان مناسب میتواند سرعت بهبود زخم را افزایش دهد. انتخاب صحیح بیمار، انجام اصولی درمان و پایش مداوم توسط تیم درمان، نقش تعیینکنندهای در موفقیت و کاهش عوارض احتمالی وکیوم تراپی زخم دارد.
انچه که میخوانید:
وکیوم تراپی زخم چیست ؟
وکیوم تراپی زخم که با نام علمی درمان زخم با فشار منفی شناخته میشود، یکی از روش های نوین و مؤثر در درمان زخم های مزمن، عفونی و دیر بهبود است. در این روش، با استفاده از یک دستگاه تخصصی، فشار منفی کنترل شده روی بستر زخم ایجاد می شود. این فشار منفی باعث تخلیه ترشحات اضافی، کاهش آلودگی میکروبی و افزایش خون رسانی به ناحیه آسیب دیده می گردد. افزایش جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به بافت زخم می رساند و به شکل مستقیم فرآیند بازسازی پوست و تشکیل بافت سالم را تسریع می کند. وکیوم تراپی همچنین با نزدیک کردن لبه های زخم به یکدیگر، شرایط لازم برای ترمیم سریع تر و کاهش عمق زخم را فراهم می سازد. این روش امروزه به ویژه برای بیماران دیابتی، زخم بستر و زخم های پس از جراحی کاربرد بالینی گسترده ای دارد.
موارد کاربرد
وکیوم تراپی (NPWT) به عنوان یک رویکرد درمانی مدرن، برای مدیریت طیف وسیعی از زخم های حاد و مزمن که به درمان های مرسوم پاسخ مناسبی نداده اند، طراحی شده است. این تکنیک به ویژه در زخم های بافت نرم، بافت های از دست رفته و نواحی با گردش خون ضعیف، اثربخشی بالایی نشان می دهد. کاندیدای اصلی این درمان، زخم های مزمن مانند زخم پای دیابتی، زخم های فشاری (زخم بستر) و زخم های وریدی هستند که به علت آلودگی یا ایسکمی، فرآیند ترمیمی کندی دارند. علاوه بر این، زخم های حاد ناشی از تروما، سوختگی های عمیق و زخم های بزرگ جراحی که در معرض خطر بالای عفونت قرار دارند یا نیاز به آماده سازی سریع بستر برای پیوند پوست دارند، به طور موفقیت آمیزی توسط سیستم وکیوم مدیریت می شوند. هدف نهایی، بهینه سازی محیط زخم و تسریع فرآیند گرانولاسیون است.
● درمان زخم پای دیابتی مدیریت این نوع زخم ها به دلیل وجود نوروپاتی و کاهش خون رسانی یک چالش بزرگ محسوب می شود. وکیوم تراپی با افزایش جریان خون موضعی و کاهش ادم، به شکل موثری محیط زخم را برای ترمیم مهیا می سازد. این روش به طور چشمگیری سرعت تشکیل بافت گرانوله سالم را بهبود بخشیده و در نهایت از خطر قطع عضو جلوگیری می کند.
● وکیوم تراپی زخم بستر زخم بستر یا زخم های فشاری اغلب در نواحی استخوانی بدن افراد کم تحرک ایجاد می شود و معمولاً دارای بافت نکروتیک فراوان هستند. NPWT با تخلیه مستمر ترشحات و کاهش بار باکتریایی، محیط زخم را از آلودگی پاک می کند. این درمان با کاهش سریع سایز و عمق زخم، بستر لازم برای تسریع بهبودی و بسته شدن کامل را فراهم می آورد.
● درمان زخمهای عفونی و بدبو زخم هایی که دارای عفونت بالا و بوی نامطبوع شدید هستند، نیاز به مدیریت فوری و پرقدرت دارند. سیستم وکیوم تراپی با اعمال مکش مداوم، ترشحات حاوی باکتری و مواد زائد را به شکل موثری خارج می کند. این روش میزان بار باکتریایی را به شدت کاهش داده و بستر زخم را برای مداخلات ضد عفونی کننده بعدی آماده می سازد.
● کاربرد در زخمهای جراحی و سوختگی وکیوم تراپی به عنوان یک ابزار کمکی کلیدی در جراحی های پیچیده و مدیریت سوختگی های عمیق استفاده می شود. در زخم های جراحی، برای کاهش کشش روی خطوط بخیه و جلوگیری از تجمع مایع (سروما یا هماتوم) به کار می رود. در سوختگی ها، این روش به تثبیت پیوند پوست و آماده سازی سریع ناحیه آسیب دیده کمک می نماید.
● زخمهای سزارین در مواردی که زخم سزارین در زنان با ریسک بالا (مانند افراد چاق یا دیابتی) در معرض خطر باز شدن یا عفونت قرار دارد، استفاده از وکیوم تراپی باعث کاهش تنش روی خط بخیه می شود. این تکنیک به بهبود سریع تر و یکپارچه شدن زخم کمک می کند.
● زخمهای ارتوپدی پس از انجام جراحی های پیچیده ارتوپدی، مانند جایگزینی مفصل یا تثبیت شکستگی های باز، این روش به تخلیه ترشحات عمقی و کاهش فضای مرده در زیر پوست کمک می کند. این اقدام مهم احتمال بروز عفونت های عمیق مفصلی را به حداقل می رساند..
“Negative pressure wound therapy (NPWT) is a broad term used to describe a unique and versatile system that aids the optimization of wound healing through the application of sub-
atmospheric pressure to help reduce inflammatory exudate and promote granulation tissue.”
«وکیوم تراپی زخم (NPWT) یک اصطلاح کلی است که برای توصیف سیستمی منحصر به فرد و چندکاره به کار میرود که با اعمال فشار مادون اتمسفر (منفی)، به کاهش ترشحات التهابی و تحریک بافت گرانولاسیون کمک کرده و بهینهسازی ترمیم زخم را تسهیل میکند.»
موارد منع استفاده
استفاده از وکیوم تراپی زخم (NPWT) با وجود مزایای فراوان، برای همه زخم ها مناسب نیست و متخصصان زخم باید به دقت موارد منع استفاده را بررسی کنند. این تکنیک نباید در زخم های حاوی بافت نکروتیک یا اسکار سیاه که دبریدمان کامل نشده، به کار رود؛ زیرا مکش می تواند عفونت را به بافت های سالم انتقال دهد. همچنین، افراد دارای استئومیلیت یا عفونت استخوانی درمان نشده و کسانی که تومور های بدخیم در بستر زخم خود دارند، کاندید مناسبی برای این درمان نیستند. یکی از حساس ترین منع مصرف ها، وجود عروق خونی، اعصاب، یا ارگان های داخلی در معرض دید است که مکش می تواند آسیب جدی به آن ها وارد کند. در نهایت، زخم های دارای فیستول های باز یا نامشخص که به حفره های بدن ارتباط دارند، نباید تحت درمان وکیوم قرار گیرند تا از آلودگی سیستمی جلوگیری شود.
عملکرد دستگاه
دستگاه وکیوم تراپی زخم با ایجاد فشار منفی کنترل شده، شرایط فیزیولوژیکی زخم را به نفع ترمیم بافت تغییر می دهد. این دستگاه از طریق مکش یکنواخت، ترشحات اضافی، مایعات التهابی و آلودگی های میکروبی را از بستر زخم خارج می کند و در نتیجه، محیطی تمیز و پایدار برای بازسازی سلولی فراهم می شود. کاهش رطوبت غیر طبیعی و کنترل ادم بافتی، باعث افزایش جریان خون موضعی و تحریک تشکیل عروق خونی جدید می گردد. عملکرد هوشمند دستگاه به گونه ای است که فشار منفی به صورت مداوم یا متناوب اعمال می شود تا بدون آسیب به بافت سالم، فرآیند گرانولاسیون تسریع شود. این مکانیسم، نقش کلیدی در درمان زخم های مزمن و عمیق دارد و روند بهبود را هدفمند می سازد.
نقش پانسمان فومی در ترمیم زخم
پانسمان فومی یکی از اجزای حیاتی در سیستم وکیوم تراپی محسوب می شود که به طور مستقیم با بستر زخم در تماس است. این پانسمان با ساختار متخلخل خود، فشار منفی را به صورت یکنواخت در تمام سطح زخم توزیع می کند و از ایجاد نقاط فشار موضعی جلوگیری می نماید. فوم علاوه بر انتقال موثر مکش، به جذب ترشحات کمک کرده و مانع تجمع مایعات در بستر زخم می شود. تماس ملایم پانسمان فومی با بافت زنده، تحریک مکانیکی خفیفی ایجاد می کند که خود عاملی برای فعال شدن سلول های ترمیمی است. همچنین انعطاف پذیری فوم باعث می شود پانسمان به خوبی با شکل زخم های نامنظم تطابق پیدا کند و فرآیند ترمیم را پایدارتر نماید.
مزایا و معایب
وکیوم تراپی زخم با ایجاد محیطی بهینه برای گرانولاسیون و حذف موثر ترشحات، سرعت ترمیم را به شکل چشمگیری افزایش میدهد و نیاز به مداخلات جراحی را کاهش میدهد. با این حال، هزینه نسبتاً بالای تجهیزات و لزوم آموزش تخصصی پرسنل برای نصب دقیق پانسمانها، از چالشهای اصلی این روش درمانی به شمار میروند.
| مزایا | معایب |
|---|---|
| تسریع در بهبود زخم | هزینه بالا |
| کاهش درد و التهاب | درد احتمالی حین تعویض پانسمان |
| کاهش نیاز به جراحی | موارد منع مصرف اختصاصی |
| کاهش بستری و مراجعات درمانی | نیاز به آموزش و نظارت دقیق |
مراحل انجام
نصب وکیوم تراپی با آماده سازی دقیق بستر زخم آغاز می شود؛ شامل پاکسازی کامل و دبریدمان بافت نکروتیک. سپس، پانسمان فومی یا گازی تخصصی درون زخم قرار داده شده و با فیلم شفاف پوشانده می شود. پس از اطمینان از آب بندی کامل، نازل به پورت مکش متصل و دستگاه روشن می گردد. فشار منفی تنظیم شده، به صورت مداوم یا متناوب اعمال شده و ترشحات به مخزن جمع آوری انتقال می یابند.
مرحله به مرحله انجام وکیوم تراپی
آماده سازی بستر زخم
این مرحله حیاتی شامل پاکسازی کامل زخم از هر گونه آلودگی، ترشح یا بقایای بافتی است. دبریدمان بافت نکروتیک (بافت مرده) تا جایی که فقط بافت سالم باقی بماند، انجام میشود تا محیطی مناسب برای ترمیم فراهم گردد. اطمینان از کنترل خونریزی پیش از نصب، ضروری است.
قرار دادن پانسمان تخصصی
پزشک یا پرستار، یک پانسمان فومی پلی اورتان یا گازی مخصوص را به شکل دقیق و متناسب با ابعاد زخم، داخل حفره زخم قرار میدهد. هدف این فومها، توزیع یکنواخت فشار منفی در کل بستر زخم و جلوگیری از چسبیدن مستقیم بافت به لوله مکش است.
پوشاندن و آب بندی زخم
پس از قرار دادن فوم، یک فیلم شفاف و چسبنده پزشکی به طور کامل روی کل ناحیه زخم و پوست اطراف آن کشیده میشود. آب بندی صد در صد مهم است تا هیچگونه نشتی هوا وجود نداشته باشد و فشار منفی به طور موثر حفظ شود
اتصال به دستگاه و تنظیم فشار
یک پورت مکش یا نازل از طریق یک سوراخ کوچک در فیلم، روی فوم قرار داده شده و توسط لوله به دستگاه اصلی وکیوم تراپی متصل میشود. فشار منفی (معمولاً بین ۱۲۵- تا ۷۵- میلی متر جیوه) توسط پزشک تنظیم و اعمال میشود؛ این فشار میتواند به صورت مداوم یا متناوب باشد.
پایش و تعویض پانسمان
بیمار و تیم درمانی باید به طور مستمر، آب بندی پانسمان، سطح ترشحات داخل مخزن و عملکرد دستگاه را پایش کنند. تعویض پانسمان معمولاً بر اساس نوع زخم و میزان ترشحات، هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت یک بار صورت میگیرد تا از عفونت یا آسیب پوستی جلوگیری شود.
هزینه
هزینه نهایی وکیوم تراپی زخم در سال ۱۴۰۴ بسیار متغیر بوده و تابعی از عواملی چون برند پانسمان مصرفی، نوع دستگاه وکیوم (اجارهای یا خریداری شده) و تخصص کلینیک ارائهدهنده خدمت است. به همین دلیل، برای تعیین قیمت دقیق و متناسب با شرایط زخم خاص، استعلام مستقیم از مراکز درمان زخم الزامی است.
| مورد هزینه | توضیح کوتاه | هزینه تقریبی (تومان) |
|---|---|---|
| ویزیت و ارزیابی اولیه | بررسی نوع و عمق زخم | 200٬000 – 400٬000 |
| دستگاه وکیوم (هر جلسه) | استفاده از دستگاه VAC | 500٬000 – 1٬000٬000 |
| پانسمان مخصوص وکیوم | فوم، لوله و کاور استریل | 300٬000 – 700٬000 |
| تعویض پانسمان | هر 2 تا 3 روز یکبار | 200٬000 – 500٬000 |
| دستمزد کادر درمان | پرستار یا پزشک | 300٬000 – 600٬000 |
| جمع تقریبی هر جلسه | — | 1٬500٬000 – 3٬000٬000 |
سوالات متداول
وکیوم تراپی چقدر طول میکشد تا نتیجه بدهد؟
مدت درمان به نوع زخم، عمق، سن بیمار و بیماریهای زمینهای (مثل دیابت) بستگی دارد.
در بسیاری از بیماران، علائم بهبود طی ۱ تا ۲ هفته قابل مشاهده است، اما درمان کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان ببرد.
آیا وکیوم تراپی زخم دردناک است؟
خودِ وکیوم معمولاً درد زیادی ایجاد نمیکند، اما هنگام تعویض پانسمان ممکن است کمی درد یا ناراحتی احساس شود که با تنظیم فشار، استفاده از پانسمان مناسب و در صورت نیاز مسکن قابل کنترل است.
آیا بیمار میتواند با دستگاه وکیوم در خانه زندگی عادی داشته باشد؟
بله، در صورت استفاده از دستگاههای پرتابل، بیمار میتواند راه برود، بخوابد و فعالیت سبک انجام دهد؛ فقط باید مراقب کشیده شدن لوله و قطع نشدن مکش باشد.
آیا وکیوم تراپی میتواند باعث عفونت شود؟
در صورت انجام غیراصولی یا تعویض دیرهنگام پانسمان، بله.
اما اگر درمان زیر نظر تیم متخصص و با رعایت استریلیتی انجام شود، در واقع باعث کاهش عفونت خواهد شد.
آیا همه بیماران دیابتی میتوانند وکیوم تراپی انجام دهند؟
خیر. بیماران دیابتی با قند خون کنترلنشده، عفونت شدید یا خونرسانی بسیار ضعیف باید قبل از شروع درمان، ارزیابی دقیق عروقی و پزشکی شوند.
آیا بعد از وکیوم تراپی جای زخم باقی میماند؟
شدت اسکار (جای زخم) به اندازه اولیه زخم و مراقبتهای بعدی بستگی دارد؛ اما وکیوم تراپی معمولاً باعث ترمیم منظمتر و اسکار کمتر نسبت به درمانهای سنتی میشود.
آیا وکیوم تراپی نیاز به بستری دارد؟
در اغلب موارد خیر.
بیشتر بیماران میتوانند درمان را بهصورت سرپایی یا در منزل ادامه دهند، مگر اینکه وضعیت عمومی یا نوع زخم نیاز به بستری داشته باشد.
چه زمانی وکیوم تراپی باید متوقف شود؟
زمانی که:
زخم به سطح مناسب گرانولاسیون برسد
ترشحات بهطور محسوسی کم شود
یا برای پیوند پوست یا پانسمانهای پیشرفته دیگر آماده شود
منابع:
سلام هزینه وکیوم تراپی زخم تو منزل چقدر هست؟
سلام تماس بگیرید 02147623737