تغذیه و ترمیم زخم
تغذیه نقش اساسی در بهبود زخم و مراقبت دارد و حمایت تغذیه ای باید به عنوان بخش اساسی مدیریت زخم در نظر گرفته شود.
تغذیه نامناسب قبل یا در طول فرآیند بهبودی می‌تواند بهبود زخم را به تاخیر بیاندازد و روند درمان زخم را مختل کند و زخم را مستعد توقف در درمان کند. شواهد قابل توجهی وجود دارد که از نقش اساسی تغذیه در بهبود زخم گزارش می‌شود.
بهبود زخم یک فرآیند پیچیده است. به زبان ساده، فرآیند جایگزینی بافت آسیب دیده با بافت جدید تولید شده توسط بدن است که نیاز به افزایش مصرف انرژی و مواد مغذی خاص از جمله پروتئین دارد.
هنگامی که بدن دچار زخم می‌شود، هورمون‌های استرس ترشح می‌کند و متابولیسم تغییر می‌کند تا مواد مغذی مورد نیاز ناحیه آسیب دیده را تامین کند. این امر به عنوان فاز کاتابولیک شناخته می‌شود. اگرفاز کاتابولیک طولانی شود و یا بدن با مواد مغذی کافی تامین نشود، بدن می‌تواند وارد وضعیت سوء تغذیه پروتئین شود.
سوء تغذیه پروتئین و انرژی زمانی است که جذب ناکافی یا مختل پروتئین و انرژی وجود دارد. این سوء تغذیه باعث می‌شود بدن پروتئین را تجزیه کند تا از آن برای انرژی استفاده کند و باعث کاهش عرضه اسیدهای آمینه مورد نیاز برای حفظ پروتئین‌های بدن و بهبودی زخم شود.
این مورد باعث از دست دادن توده بدون چربی بدن می شود. سو تغذیه پروتئین ممکن است به طور مستقیم با زخم هایی که در حال بهبود نیستند مرتبط باشد. می‌توان آن را به عنوان شاخص توده بدنی پایین (BMI) یا کاهش وزن غیر عمدی قابل توجه (5٪ یا بیشتر) در ارتباط با از دست دادن چربی زیر جلدی و یا تحلیل عضلانی تعریف کرد.
از آنجایی که یک فرد توده بدون چربی بیشتری را از دست می‌دهد بهبود زخم بیشتر به تأخیر می‌افتد. با از دست دادن 20٪ یا بیشتر توده بدون چربی، زخم ها شروع به رقابت با عضلات برای مواد مغذی می‌کنند.
نقش مواد مغذی در تغذیه و ترمیم زخم
تعدادی از مواد مغذی وجود دارند که نقش مهمی در بهبود زخم دارند. در زیر خلاصه ای از این مواد مغذی آورده شده است:
پروتئین
پروتئین برای نگهداری و ترمیم بافت بدن ضروری است. سطوح پایین پروتئین باعث کاهش رشد کلاژن می‌شود و روند بهبود زخم را کند می‌کند. سطح پروتئین کافی به افزایش سرعت بهبود زخم کمک می‌کند. مصرف کلی انرژی نیز مهم است، زیرا اگر نیازهای انرژی برآورده نشود، بدن از پروتئین برای تامین انرژی استفاده می‌کند و برای بهبود زخم به مشکل می‌خوریم.
منابع پروتئین شامل گوشت قرمز و سفید، ماهی، تخم مرغ، جگر، محصولات لبنی (شیر، پنیر و ماست)، سویا، حبوبات، آجیل و دانه ها می‌باشد.
انرژی
منابع اصلی انرژی برای بدن انسان و برای التیام زخم، کربوهیدرات ها و چربی ها هستند. نیاز اصلی برای انرژی درمان زخم توسط سنتز کلاژن تولید می‌شود. با توجه به اندازه زخم و پیچیدگی زخم، نیاز به انرژی برای بهبودی افزایش می‌یابد. غذاهای “پرانرژی” می‌توانند برای افراد مبتلا به زخم ارزشمند باشند.
چربی ها
چربی‌ها، از جمله چربی‌های غیراشباع، سوخت حیاتی برای بهبود زخم فراهم می‌کنند. چربی ها منبع انرژی ایمن و متمرکز هستند. چربی های کافی برای جلوگیری از استفاده بدن از پروتئین برای انرژی مورد نیاز است.
منابع خوب چربی برای بهبود زخم ها عبارتند از: گوشت، لبنیات پرچرب مانند شیر، پنیر، کره، خامه، ماست، بستنی و روغن ها. مهم است که طی بهبود زخم، حفظ وزن را هدف قرار دهید. اگرفردی اضافه وزن دارد، تا زمانی که زخمش به طور کامل بهبود نیابد، نباید برای کاهش وزن تلاش کند. فردی که دچار کمبود وزن است باید سعی کند به اندازه کافی وزن اضافه کند تا او را به محدوده طبیعی برساند.
ال-آرژنین
ال-آرژنین یک اسید آمینه است که دارای خواصی است که برخی از مسیرهای درگیر در بهبود زخم را بهبود می‌بخشد، مانند نقش آن در سنتز ساختاری پروتئین. از آنجایی که بدن در طول ترمیم زخم به پروتئین بیشتری نیاز دارد، تقاضا برای اسیدهای آمینه غیرضروری مانند ال-آرژنین به صورت مشروط ضروری می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که مکمل‌های غذایی با آرژنین متابولیسم پروتئین را افزایش می‌دهد، به کاهش از دست دادن عضلات و سنتز کلاژن کمک می‌کند که سپس به افزایش سرعت بهبود زخم کمک می‌کند. به همین دلیل است که مکمل های غذایی حاوی آرژنین، مانند آرژینید، ممکن است مفید باشد.
ویتامین C
ویتامین سی نقش مهمی در سنتز کلاژن و متعاقب آن ایجاد پیوند متقابل و همچنین تشکیل عروق خونی جدید (رگ زایی) دارد. سطوح کافی ویتامینC به تقویت و بهبودی زخم کمک می‌کند. مشخص شده است که کمبود ویتامین C باعث اختلال در بهبود زخم می‌شود و همچنین با افزایش خطر عفونت زخم مرتبط است. تحقیقات نشان داده است که مکمل ویتامین C به بهبود زخم بستر و زخم دیابتی کمک می‌کند.
ویتامین C بیشتر در میوه ها و سبزیجات به ویژه پرتقال، گریپ فروت، گوجه فرنگی و سبزیجات برگ دار یافت می‌شود. آبمیوه‌های حاوی ویتامین C نیز منبع خوبی هستند، اگرچه اغلب حاوی مقادیر کمی ویتامین C هستند.
ویتامین A
ویتامین A پاسخ التهابی در زخم ها را افزایش می‌دهد و سنتز کلاژن را تحریک می‌کند. سطوح پایین ویتامین A می‌تواند منجر به تاخیر در بهبود زخم و حساسیت به عفونت شود. استرس یا آسیب جدی می‌تواند باعث افزایش نیاز به ویتامین A شود.
مصرف مکمل ویتامین A نیاز به احتیاط دارد، زیرا خطر مسمومیت وجود دارد. ویتامین A در شیر، پنیر، تخم مرغ، ماهی، سبزیجات سبز تیره، پرتقال، میوه های قرمز وسبزیجات یافت می‌شود.
روی
روی یک عنصر کمیاب است که به مقدار کم در بدن یافت می‌شود و در بهبود زخم نقش دارد. روی در سنتز پروتئین و کلاژن و در رشد و بهبود بافت نقش دارد. کمبود روی با تاخیر در بهبود زخم، کاهش تولید سلول های پوست و کاهش قدرت زخم همراه است. منابع غذایی روی شامل گوشت قرمز، ماهی و صدف، محصولات شیر، مرغ و تخم مرغ است.
آهن
آهن یک ماده معدنی است که اکسیژن را به محل زخم می‌رساند. بنابراین کمبود آهن (هموگلوبین) می‌تواند روند بهبود زخم را مختل کند. کمبود آهن همچنین می‌تواند منجر به اختلال در تولید کلاژن و استحکام زخم شود. بهترین منابع آهن در رژیم غذایی عبارتند از: گوشت قرمز، کله پاچه، ماهی، تخم مرغ، نان سبوس دار، سبزیجات با برگ سبز تیره، میوه های خشک، آجیل و عصاره مخمر.
عوامل مهم در تغذیه و ترمیم زخم
هیدراتاسیون در ترمیم زخم مهم است، زیرا پوست کم آب دارای خاصیت ارتجاعی کمتر، شکننده‌تر و مستعد ترک و زخم است. کم آبی همچنین باعث کاهش کارایی گردش خون می‌شود که باعث اختلال در تامین اکسیژن و مواد مغذی جهت بهبود زخم می‌شود. یکی ازعوامل خطر اصلی کم آبی، مصرف نامناسب خوراکی است.
اجرای روش‌های مناسب تغذیه و ترمیم زخم
رژیم تغذیه مناسب برای مراقبت و مدیریت زخم مهم است. هدف کلی باید اطمینان از دستیابی بیمار به دریافت مواد مغذی بهینه باشد تابه زخم‌ها کمک لازم برای التیام داده شود. این التیام می‌توان با تأمین انرژی و مواد مغذی کافی برای فرد، و جلوگیری از سوء تغذیه پروتئین و انرژی، برای بهبود زخم به دست آورد.
هر گونه کاهش وزن ناخواسته برای همه بیماران نگران کننده است. توجه به این نکته مهم است که افراد دارای اضافه وزن یا چاق هم می‌توانند کمبود پروتئین و مواد مغذی داشته باشند که اغلب می‌توان از آنها غافل شد. کاهش وزن ناخواسته در این افراد ممکن است به همان اندازه مضر باشد، زیرا در هنگام زخم شدن، ذخایر پروتئین را به جای چربی از دست خواهند داد. برای کمک به بیماران برای برآوردن نیازهای تغذیه‌ای جهت بهبود زخم، شناسایی و سپس رفع موانع موجود در مصرف مفید است.
این موارد می‌تواند شامل سرگیجه، کم اشتهایی، دیسفاژی، عدم مهارت، ترجیحات فرهنگی، ضعف دندانی، افسردگی، درد و غیره باشد.
غذاهای پر پروتئین و انرژی نیز باید به طور مرتب ارائه شوند، از جمله:
- گوشت با کیفیت بالا
- شیر
- خامه
- پنیر
- ماست
- غلات سبوس دار
برای برخی از بیماران ممکن است برآورده کردن نیازهای انرژی، پروتئین و مواد مغذی بالا برای بهبود زخم دشوار باشد. در این شرایط مکمل های غذایی ممکن است مناسب باشند. اگر چنین است، به متخصص تغذیه در کلینیک زخم مراجعه کنید تا به ارزیابی نیازهای بیمار کمک کند.
مشاوره و تعیین وقت کلینیک: 02147623737
