قطع عضو دیابتی یکی از عوارض مهم دیابت است. اگر دیابت دارید، احتمالاً پزشک توصیه کرده است که هر روز پای خود را چک کنید، اما ممکن است دلیل آن را ندانید. در ادامه مطالبی جهت آگاهی از این که دیابت چگونه می‌تواند منجر به قطع عضو شود و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد قرار داده شده است.
چرا قطع عضو در افراد دیابتی اتفاق می‌افتد؟
در بسیاری از بیماران، دیابت می‌تواند منجر به بیماری شریان محیطی (PAD) شود. گرفتگی شریان‌ها باعث باریک شدن رگ های خونی و کاهش جریان خون در پاها می‌شود.
همچنین ممکن است باعث آسیب عصبی شود که به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می‌شود. این امر می‌تواند احساس درد را کاهش دهد. اگر بیماران درد را احساس نکنند، ممکن است متوجه نشوند که پاهایشان دچار زخم پای دیابتی شده است. به دلیل نداشتن حس درد بیماران به ناحیه آسیب دیده فشار وارد می‌کنند که می‌تواند باعث شدت گرفتن و عفونت زخم شود.
کاهش خونرسانی پا روند بهبود زخم را کند می‌کند و مدت زمان درمان زخم را افزایش می‌دهد.
همچنین قدرت بدن را در مبارزه با عفونت کاهش می‌دهد و در نتیجه ممکن است زخم بیماران بهبود نیابد.
در بیمارانی که مشکل خونرسانی و گرفتگی عروق محیطی دارند، آسیب بافتی یا مرگ بافتی (گانگرن) یا نکروز ممکن است رخ دهد و ممکن است عفونت به مفصل و استخوان بیمار سرایت کند و باعث ایجاد عفونت استخوان یا استئومیلیت شود. اگر عفونت را نتوان متوقف کرد یا آسیب بافتی را نتوان کنترل کرد و اگر احتمال فوت بیمار مطرح باشد ممکن است قطع عضو لازم گردد.
در صورتی که تمام موارد درمانی شامل بررسی عروقی و انجام سونوگرافی کالر داپلر و آنتی بیوتیک تراپی و پانسمان مناسب در زمان مناسب انجام گردد می‌توان از قطع پای دیابتی جلوگیری کرد.
شایع ترین محل قطع عضو در افراد دیابتی مربوط به اندام تحتانی (پاها و انگشتان پا) می‌باشد.
آیا همه افراد دیابتی در معرض خطر قطع عضو هستند؟
در سال‌های نه چندان دور به علت عدم درمان مناسب و اصولی زخم‌پای دیابتی بسیاری از بیماران دچار قطع عضو می‌شدند که خوشبختانه در سال‌های اخیر با به وجود آمدن کلینیک‌های زخم میزان قطع عضو به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است.
در صورت مراجعه به موقع به کلینیک زخممی‌توان از قطع پای دیابتی به طور کامل پیشگیری کرد. با مدیریت مداوم دیابت، مراقبت از پا و مراقبت از زخم، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت می‌توانند خطر قطع عضو را محدود کرده یا به طور کامل از آن جلوگیری کنند.
راه های جلوگیری از قطع عضو دیابتی
در صورت ابتلا به دیابت بهترین راه برای جلوگیری از قطع عضو و سایر عوارض شدید دیابت، مدیریت قند خون است. چندین راه برای انجام این کار وجود دارد، از جمله:
- داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی از گوشت بدون چربی، میوه ها، سبزیجات، فیبر و غلات کامل
- محدود کردن مصرف نوشابه و نوشیدنی‌های قندی
- کاهش استرس
- پیاده‌روی روزانه حداقل 30 دقیقه
- حفظ وزن و فشار خون متوسط
- سطح قند خون خود را به طور مرتب چک کنید
- انسولین و سایر داروهای دیابت خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید
مراقبت خوب از پا می‌تواند به شما در جلوگیری از مشکل‌ساز شدن زخم کمک کند. برخی از نکات مراقبت از پا عبارتند از:
- روزانه کف پا و روی پای خود را چک کنید.
- به دنبال قرمزی، زخم، کبودی، تاول و تغییر رنگ باشید.
- در صورت تنها بودن از یک آینه استفاده کنید تا به پاهایتان نگاه کنید.
- اگر نمی‌توانید پای خود را چک کنید، از شخص دیگری بخواهید پاهایتان را بررسی کند.
- به طور مرتب پاهای خود را با استفاده از پر یا اشیاء سبک دیگر مثل پنبه از نظر احساس بررسی کنید.
- به طور مرتب بررسی کنید که آیا پاهای شما می توانند دمای گرم و سرد را احساس کنند.
- جوراب‌های نازک، تمیز، خشک و رنگ روشن بپوشید که کش های محکمی ندارند.
- انگشتان پا را در طول روز تکان دهید و مچ پاهایتان را مکرر حرکت دهید تا خون در پاهایتان جریان داشته باشد.
- هرگونه مشکل پا و علائم نوروپاتی مانند بی‌حسی، سوزش و گزگز را فوراً به درمانگران کلینیک زخم خود گزارش دهید.
سایر مشکلات پای افراد دیابتی که باید از آنها آگاه بود
مشکلات رایج پا که برای اکثر افراد آزاردهنده است، در صورت ابتلا به دیابت ممکن است به مشکلات بزرگی تبدیل شوند. اگر از وجود آنها آگاه نباشید، صدمات ساده ممکن است به سرعت عفونی شوند یا باعث ایجاد زخم گردند.
اگر هر یک از این شرایط پا را تجربه کردید، برای ارزیابی با پزشک خود تماس بگیرید:
- عفونت های قارچی مانند پای ورزشکاران
- تاول‌های دیابتی
- ناخن های فرو رفته در انگشت پا
- پینه پا
- میخچه کف پا
- انگشتان چکشی
- پوست خشک
- خار پاشنه
راه های پیشگیری از قطع عضو در افراد دیابتی
در بسیاری از موارد، دیابت علائم غیرعادی ایجاد نمی‌کند. اگر علائمی ندارید، ممکن است فکر کنید بیماری مدیریت شده است و آن را جدی نگیرید.
اگر دیابت دارید و قند خونتان به خوبی مدیریت نمی‌شود، فوراً برای مدیریت آن اقدامات لازم را انجام دهید، حتی اگر علائمی ندارید.
داروهای دیابت خود را مصرف کنید و با پزشک خود در مورد بهترین رژیم غذایی و برنامه ورزشی برای وضعیت خود صحبت کنید.
اگر به طور مرتب پاهای خود را چک نمی‌کنید، همین حالا شروع کنید. این کارها هر روز فقط چند دقیقه طول می‌کشد. چک کردن پاها را بخشی از برنامه روزانه صبح یا عصر خود قرار دهید. برای حفظ سلامت هر چه بیشتر پاهای خود:
- هر روز آنها را بشویید و کاملا خشک کنید.
- برای جلوگیری از ترک خوردن پوست، از پماد‌های مرطوب کننده نظیر ثمین با اوره ۱۰ درصد استفاده کنید.
- پینه‌ها، میخچه‌ها و زگیل‌ها را به تنهایی جدا نکنید و از یک متخصص زخم کمک بگیرید.
- ناخن های پای خود را خیلی کوتاه نکنید.
- پابرهنه در داخل یا خارج از منزل نروید.
- اگر در پیدا کردن کفش‌های راحت و مناسب مشکل دارید، با کارشناس زخم در مورد کفش افراد دیابتی صحبت کنید.
- کفش های پنجه بسته بپوشید و از پوشیدن کفش‌هایی با نوک تیز خودداری کنید.
- پاهای خود را خیس نکنید زیرا رطوبت بین انگشتان پا ممکن است منجر به عفونت قارچی شود.
- جهت معاینه عروق پا سالانه به کلینیک زخم مراجعه نمایید.
قطع عضو نباید بخشی از زندگی افراد مبتلا به دیابت باشد. اگر تمام تلاش خود را برای مدیریت قند خون و مراقبت از پاهای خود انجام دهید، خطر عوارض دیابت علی‌الخصوص قطع پا را کاهش خواهید داد.
توصیه ما به شما این است که در صورت بروز کوچک‌ترین زخم در اندام تحتانی فورا با کلینیک زخم تماس بگیرید تا درمان مناسب در سریع‌ترین زمان انجام گیرد و از عوارض بعدی نظیر قطع عضو دیابتی جلوگیری گردد.
کلینیک زخم ترنم با کادری مجرب شامل: درمانگر زخم، جراح عروق، جراح عمومی، متخصص عفونی، متخصص داخلی، متخصص غدد، متخصص تغذیه و ارتوپدی فنی آماده خدمت رسانی به هموطنان عزیز جهت درمان زخم پای دیابتی و جلوگیری از قطع پای دیابتی می‌باشد.
تعیین وقت 02147623737
