سوختگی با برق هر گونه سوختگی های الکتریکی و صدمات ناشی از جریانهای الکتریکی در بدن است. آسیب موقت یا دائمی می‌تواند به پوست، بافت ها و ارگان های اصلی بدن مانند قلب و ریه وارد شود.میزان آسیب به قدرت و مدت زمان جریان الکتریکی بستگی دارد.
فهرست عناوین مقاله سوختگی با برق
علت های سوختگی با برق
سوختگی با برق زمانی رخ می‌دهد که بدن انسان با یک منبع الکتریکی تماس پیدا کند، و جریان برق از بدن عبور کرده و باعث آسیب به بافت‌ها، اندام‌ها و پوست می‌شود. این نوع سوختگی به علت ولتاژ بالا یا تماس مستقیم با سیم‌ها و دستگاه‌های الکتریکی معیوب اتفاق می‌افتد. یکی از اصلی‌ترین علل این حوادث، عدم رعایت نکات ایمنی در محیط کار، به‌ویژه در صنایع ساختمانی و کارخانه‌ها است. همچنین، استفاده از وسایل برقی نامناسب یا معیوب در خانه نیز خطر بروز سوختگی الکتریکی را افزایش می‌دهد.
سوختگی با برق می‌تواند از سطحی تا بسیار شدید متغیر باشد و به سیستم عصبی، قلب و عروق، و حتی منجر به مرگ شود. پیشگیری از این حوادث با استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و آگاهی‌بخشی به افراد در مورد خطرات برق می‌تواند میزان آسیب‌ها و تلفات را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
سوختگی و جراحات الکتریکی ناشی از تماس اتفاقی با وسایل برقی، سیم کشی و یا صاعقه است.
سوختگی الکتریکی یا سوختگی با برق ممکن است در موارد زیر رخ دهد:
- کودکان کابل یا سیم برق، شارژر موبایل و… را با دندان خود گاز بگیرند
- تماس با ظروف یا سایر اشیاء فلزی متصل به پریز برق مانند یک توستر
- قبل از انجام تعمیرات منزل یا نصب لوازم برقی و لامپ، منبع برق (فیوز) خاموش نشود
- وسیله برقی به درون آب بیفتد
- تماس فرد با یک جسم رسانا در تماس با برق فشار قوی
مقایسه سوختگی با برق با سایر سوختگی‌ها
سوختگی‌با برق از بسیاری جهات با سایر انواع سوختگی‌ها مانند سوختگی‌های حرارتی، شیمیایی و سوختگی با اشعه تفاوت دارند. در سوختگی‌های با برق، جریان برق از بدن عبور کرده و بافت‌های داخلی را آسیب می‌زند، در حالی که در سوختگی‌های حرارتی و شیمیایی، آسیب به‌طور عمده بر سطح پوست و بافت‌های نزدیک به سطح محدود می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم سوختگی با برق، وجود نقاط ورودی و خروجی جریان برق است که باعث آسیب‌دیدگی عمیق‌تری در بافت‌های زیرین بدن می‌شود، حتی اگر ظاهر سوختگی سطحی به نظر برسد.
در سوختگی‌های حرارتی، پوست به دلیل تماس با منبع گرما (مانند آتش یا آب جوش) آسیب می‌بیند، و شدت آن بر اساس درجه حرارت و مدت تماس تعیین می‌شود. اما در سوختگی با ، ولتاژ جریان برق و مدت تماس نقش کلیدی دارند و می‌توانند به سیستم عصبی، قلب و عروق آسیب برسانند، حتی بدون آسیب شدید به سطح پوست.
سوختگی‌های شیمیایی معمولاً ناشی از تماس با مواد اسیدی یا قلیایی هستند که پوست و بافت‌ها را تخریب می‌کنند. اما سوختگی‌های الکتریکی، به‌دلیل تأثیر عمیق و غیرقابل‌پیش‌بینی جریان برق، نیاز به تشخیص و درمان سریع‌تری دارند. در نتیجه، عوارض سوختگی‌های الکتریکی پیچیده‌تر و نیازمند مراقبت تخصصی‌تر هستند.
عواملی که خطر سوختگی با برق را افزایش می‌دهند
خطر سوختگی با برق به عواملی مانند عدم رعایت نکات ایمنی، استفاده از تجهیزات الکتریکی معیوب، ولتاژهای بالا و شرایط محیطی نامناسب افزایش می‌یابد. عدم استفاده از وسایل حفاظتی مانند دستکش عایق یا کفش ایمنی در محیط‌های کاری، به‌ویژه در صنعت برق و ساختمان، ریسک تماس مستقیم با جریان برق را بالا می‌برد. همچنین، بی‌دقتی در تعمیر یا استفاده از وسایل برقی در خانه و محیط کار، سیم‌کشی‌های غیراستاندارد، و تماس با آب یا رطوبت در نزدیکی وسایل برقی از دیگر عوامل مهم افزایش خطر سوختگی با برق هستند. رعایت ایمنی و تجهیزات مناسب می‌تواند از بروز این حوادث جلوگیری کند.
عواملی که ممکن است احتمال سوختگی یا آسیب دیدگی الکتریکی را افزایش دهند:
مشاغلی که در معرض جریان برق قرار دارند مانند جوشکاری
مشاغل مرتبط با کار در فضای باز مانند کشاورزی
بیرون بودن در هنگام رعد و برق و یا مناطقی که رعد و برق رایج است
کار با تاسیسات و وسایل برقی بدون آموزش مناسب
علائم سوختگی الکتریکی
علائم بستگی به میزان الکتریسیته عبور داده شده از بدن و مدت زمانی که جریان با بدن در تماس بوده است، دارد.شوک الکتریکی می‌تواند باعث انقباض شدید عضلات شود. این انقباضات می‌توانند باعث صدمات از جمله شکستن استخوان ها شوند.
علائم سوختگی الکتریکی بسته به شدت و مدت تماس با جریان برق متغیر است. در سوختگی‌های سطحی، ممکن است علائمی مانند قرمزی، درد و تورم پوست دیده شود. اما در موارد شدیدتر، سوختگی‌های عمیق با تخریب بافت‌ها، پوست و حتی استخوان‌ها رخ می‌دهد. علائم رایج دیگر شامل تاول، زخم‌های باز، و تغییر رنگ پوست هستند. به دلیل عبور جریان برق از بدن، فرد ممکن است دچار شوک الکتریکی شود که با علائمی مانند ضعف، سرگیجه، تنفس دشوار یا حتی از دست دادن هوشیاری همراه است.
در موارد شدید، آسیب به قلب ممکن است باعث آریتمی یا ایست قلبی شود. آسیب به عضلات و اعصاب نیز از جمله عوارض شایع سوختگی الکتریکی است. در برخی موارد، عوارض طولانی‌مدت مانند آسیب عصبی، مشکلات حرکتی یا تغییرات حسی مشاهده می‌شود. درمان سریع و تخصصی برای کاهش اثرات و عوارض این نوع سوختگی ضروری است.
علائم دیگر عبارتند از:
- سوزن سوزن شدن
- ضعف
- سوختگی های قابل مشاهده بر روی پوست
- سردرد
- احساس گیجی
همچنین جریان الکتریکی می‌تواند عملکردهای خاصی را در بدن مختل کند:
- فشار خون پایین که می تواند منجر به ضعف شود
- تشنج
- آریتمی های قلبی که ممکن است بدون علامت باشند یا به صورت لرزه در قفسه سینه احساس شوند
- برق گرفتگی همچنین می‌تواند باعث ایست قلبی و نارسایی تنفسی شود.
تشخیص برق گرفتگی
سوختگی های الکتریکی و صدمات آن بر اساس علت حادثه و علائم آن تشخیص داده می‌شوند.
یک معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام خواهد شد.
تشخیص برق‌گرفتگی به سرعت و دقت در ارزیابی علائم و شرایط بیمار بستگی دارد. ابتدا بررسی وضعیت عمومی فرد مانند هوشیاری، تنفس و ضربان قلب اهمیت دارد. علائم اولیه برق‌گرفتگی ممکن است شامل سوختگی‌های آشکار روی پوست، به‌ویژه در نقاط ورودی و خروجی جریان برق، انقباض عضلانی، و بی‌حسی باشد. در موارد شدید، فرد ممکن است دچار شوک، آریتمی قلبی یا حتی ایست قلبی شود.
برای تشخیص دقیق‌تر، معمولاً از آزمایش‌های قلبی مانند الکتروکاردیوگرام (ECG) استفاده می‌شود تا تأثیر برق بر عملکرد قلب بررسی شود. همچنین، بررسی سطح آسیب به عضلات و اعصاب با آزمایش‌های خونی و نورولوژیکی ممکن است ضروری باشد. در موارد شدید، تصویربرداری پزشکی مانند اشعه ایکس یا MRI برای تشخیص آسیب‌های داخلی به‌کار می‌رود. تشخیص سریع و دقیق برق‌گرفتگی نقش مهمی در پیشگیری از عوارض جدی‌تر و درمان به‌موقع دارد.
مانند سایر سوختگی ها، سوختگی های الکتریکی 3 درجه شدت دارند که هر کدام علائم متمایز دارند:
- سوختگی درجه 1: آسیب فقط به لایه بیرونی پوست وارد می‌شود. آنها قرمز و دردناک هستند و ممکن است تورم ایجاد کنند. پوست هنگام لمس، سفید می‌شود.
- سوختگی درجه 2: این سوختگی ها عمیق تر و شدیدتر هستند. باعث ایجاد تاول ها می شوند و پوست بسیار قرمز است. ممکن است تورم قابل توجهی ایجاد شود.
- سوختگی درجه 3: تمام لایه های پوست آسیب می‌بینند. پوست سوخته سفید به نظر می‌رسد. این سوختگی ها ممکن است با درد کم یا بدون درد باشند زیرا اعصاب موجود در پوست از بین می‌رود.
ممکن است تشخیص آسیب های زیر پوست ناشی از سوختگی با برق دشوارتر باشد.
آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر است:
- نوار قلب برای ارزیابی فعالیت الکتریکی قلب
- آزمایش ادرار یا خون برای بررسی آسیب شدید در عضلات
- CT اسکن یا MRI
درمان سوختگی با برق
در صورت امکان، منبع تغذیه برق را با قطع کننده مدار یا جدا کردن برق قطع کنید. فوراً با خدمات فوریت های پزشکی یا اورژانس تماس بگیرید. درمان بستگی به میزان جراحات و پاسخ فرد به شوک الکتریکی و آسیب های ناشی از آن دارد.
درمان سوختگی با برق به شدت و محل آسیب بستگی دارد و نیازمند اقدام سریع و تخصصی است. اولین گام در مواجهه با فرد دچار سوختگی الکتریکی، قطع جریان برق و ایمن‌سازی محیط است. پس از آن، ارزیابی وضعیت بیمار از نظر هوشیاری، تنفس و ضربان قلب ضروری است. در صورت بروز ایست قلبی، احیای قلبی-ریوی (CPR) باید فوراً آغاز شود.
در سوختگی‌های سطحی، پوست معمولاً با آب سرد شسته شده و از پمادهای ضدعفونی‌کننده و گاز استریل برای پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌شود. اگر سوختگی عمیق باشد یا علائم شدیدتری مانند اختلالات قلبی و عصبی دیده شود، بیمار باید به سرعت به بیمارستان منتقل شود. در این موارد، درمان‌های تخصصی مانند تجویز مایعات وریدی برای جبران از دست‌رفتن آب بدن و کنترل فشار خون ضروری است.
در بیمارستان، از روش‌های پیشرفته مانند دبریدمان (حذف بافت‌های مرده) و جراحی‌های ترمیمی برای بهبود سوختگی‌های عمیق استفاده می‌شود. همچنین، در موارد شدید، پایش عملکرد قلب و عصب‌ها از طریق الکتروکاردیوگرام (ECG) و بررسی نورولوژیکی انجام می‌گیرد. توانبخشی و مراقبت‌های فیزیکی و روانی پس از بهبود، برای بازیابی کامل بیمار اهمیت زیادی دارد.
پیشگیری از سوختگی با برق
پیشگیری از سوختگی با برق نیازمند رعایت نکات ایمنی در محیط‌های کاری و خانگی است. استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش عایق، کفش ایمنی و ابزار استاندارد برای کار با برق ضروری است. سیم‌کشی‌های برق باید به‌طور منظم بررسی و تعمیر شوند تا از خطرات ناشی از اتصالات معیوب جلوگیری شود. نصب سیستم‌های حفاظتی مانند فیوزها و مدارهای قطع خودکار می‌تواند خطر برق‌گرفتگی را کاهش دهد. همچنین، آموزش افراد در مورد نحوه استفاده صحیح از وسایل برقی و جلوگیری از تماس با برق در محیط‌های مرطوب یا دارای آب، از دیگر راه‌های موثر پیشگیری است.
برای کاهش احتمال سوختگی با برق:
- در همه پریز های برق از محافظ های ایمنی کودک استفاده کنید.
- سیم و کابل های برق را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- همیشه قبل از انجام تعمیرات سیم کشی، منبع تغذیه برق را قطع کنید.
- در هنگام دوش گرفتن یا با دست مرطوب از استفاده از وسایل برقی خودداری کنید.
- از قرار گرفتن در طوفان های رعد و برق جلوگیری کنید. اگر خارج از خانه هستید، در اسرع وقت به دنبال پناهگاه امن باشید.
کلینیک زخم ترنم با بروز ترین تجهیزات و مجرب ترین کادر پزشکی آماده درمان انواع زخم های سوختگی (سوختگی با برق، سوختگی با بخار آب، سوختگی با اگزوز موتور، سوختگی با آب جوش، سوختگی سرد و…) می‌باشد.
تلفن تماس جهت مشاوره رایگان با متخصص زخم: 02147623737
